Η επίκροτη δίκη του «Pirate Bay», του μεγαλύτερου ιστότοπου καταγραφής αρχείων p2p, που έλαβε χώρα στα δικαστήρια της Στοκχόλμης στη Σουηδία, κράτησε από τις 16 Φλεβάρη ως τις 3 Μάρτη. Η απόφαση του δικαστηρίου για την υπόθεση αναμένεται για τις 17 Απριλίου. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισαν οι Peter Sunde, Gottfrid Svartholm Warg, Fredrik Neij and Carl Lundström, αντιμετωπίζοντας μέχρι 2 έτη φυλάκισης και μέχρι $180,000 σε πρόστιμα για ποινικά αδικήματα σε σχέση με την υποβοήθηση παραβίασης των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Μέχρι και τη δίκη το site υπολογίζεται ότι έχει 22.000.000 χρήστες,
Τι σημαίνει όμως πνευματική ιδιοκτησία και τι είδους αδίκημα υποτίθεται ότι διαπράτουν οι 4 της δίκης και τα 22.000.000 φίλοι τους. Από τους εκπροσώπους λοιπόν της μουσικής βιομηχανίας μαθαίνουμε ότι το να μοιράζεσαι πνευματικά έργα είναι κλοπή. «Movie pirates are thieves, plain and simple».
Από τον παγκόσμιο πολιτικό φορέα για την «προστασία» της πνευματικής ιδιοκτησίας (WIPO) έχουμε μία πιο νηφάλια δικαιολόγηση του θεσμού :
«Copyright and its related rights are essential to human creativity, by giving creators incentives in the form of recognition and fair economic rewards. Under this system of rights, creators are assured that their works can be disseminated without fear of unauthorized copying or piracy. This in turn helps increase access to and enhances the enjoyment of culture, knowledge, and entertainment all over the world.»
Η αλήθεια είναι ότι η πειρατεία δεν είναι ούτε κλοπή (αν αντιγράψω ένα mp3 σου, δε σου το αποστερώ) ούτε απαραίτητη για την ύπαρξη της ανθρώπινης δημιουργικότητας (αλλιώς η ύπαρξη της λαϊκής τέχνης ή της τέχνης χωρίς αντάλλαγμα, του ελεύθερου λογισμικού, της wikipedia και των μπλογκς θα ήταν παράδοξη). Η αλήθεια επίσης είναι ότι ο θεσμός της πνευματικής ιδιοκτησίας ουδέποτε προστάτευε τους πραγματικούς δημιουργούς πνευματικών έργων, άσχετα αν η ηθική και φιλοσοφική του δικαιολόγηση ήταν πάντοτε αυτή.
Η πραγματικότητα είναι ότι η πνευματική ιδιοκτησία είναι πράγματι απαραίτητη. Όχι για την κοινωνία. Ούτε για την ανθρώπινη δημιουργία. Ούτε για το άτομο – δημιουργό. Τότε για ποιον? Για τον καπιταλισμό.
Οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής μετατρέπουν κάθε πτυχή της ζωής σε εμπόρευμα και διαχέουν την εξουσία της καπιταλιστικής αγοράς σε κάθε ανθρώπινη έκφανση. Αν αυτό το λογύδριο φαίνεται υπερβολικό, τότε ας σκεφτούμε πόσο λιγότερο «εμπορικά» διασκέδαζαν οι άνθρωποι παλιότερα. Ο καπιταλισμός χρειάζεται το θεσμό της πνευματικής (και διανοητικής γενικότερα) ιδιοκτησίας, προκειμένου να εγκολπώνει μέσα στην καπιταλιστική αγορά και τα πνευματικά αγαθά. Το εμπόριο πνευματικών αγαθών είναι σήμερα η πιο προσοδοφόρα επιχείρηση. Και αυτός που κατέχει τη γνώση, κατέχει και τη δύναμη.
Μήπως όμως η εφαρμογή ιδιωτικών δικαιωμάτων στα πνευματικά αγαθά είναι ζημιογόνος για την κοινωνία? Εξαρτάται τι άποψη έχει ο καθένας για την κοινωνία. Αν ας πούμε κάποιος θεωρεί ότι δεν πρέπει να είμαστε ίσοι μεταξύ μας αλλά κάποιοι να είναι πάνω από κάποιους άλλους, τότε η ύπαρξη τέτοιων δικαιωμάτων, τα οποία αποκλείουν τους πάντες από τη γνώση πλην ελαχίστων, δεν είναι «κακή». Αν αντιθέτως κάποιος θεωρεί ότι η γνώση και η μόρφωση πρέπει να είναι ανοιχτή σε όλους και επί ίσοις όροις, τότε η ύπαρξη τέτοιων δικαιωμάτων είναι σίγουρα κοινωνικά ζημιογόνος. Αλλά και τι ακριβώς είναι η γνώση, πως φτιάχνεται? Η γνώση είναι μία συλλογική διαδικασία. Κάθε δημιουργός χτίζει στην ήδη προϋπάρχουσα γνώση, για να δημιουργήσει τη δική του. Αποκλεισμοί στη πρόσβαση σε προϋπάρχουσα γνώση αμέσως επιβαρύνουν τη διαδικασία για τη δημιουργία νέας. Αν οι κοινωνίες έχουν ανάγκη από πνευματικά αγαθά εξαιρετικής εμβέλειας, τότε οι πνευματικοί δημιουργοί (εν δυνάμει όλοι μας δηλαδή) θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στο σύνολο της προϋπάρχουσας γνώσης χωρίς περικοπές και προϋποθέσεις. Εκεί να δεις δημιουργική έκρηξη της ανθρωπότητας (κάτι τέτοιο βέβαια συμβαίνει με το ίντερνετ).
Το πιο ευσταθές λοιπόν επιχείρημα πίσω από τη δικαιολόγηση του θεσμού της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι κατά βάση οικονομικό. Αν κάποιος δημιουργός ή καλύτερα πολυεθνική, στην οποία ο δημιουργός πούλησε τα δικαιώματά του, δεν έχει οικονομικά κίνητρα για τη θέση σε κυκλοφορία των έργων του/της, τότε δε θα το κάνει.
Το επιχείρημα αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής (α, ξέχασα αυτές είναι αιώνιες, ζητώ συγγνώμη από τους ανιστόρητους θιασώτες δικαιολόγησης του υπάρχοντος συστήματος εξουσίας). Προϋποθέτει όμως και την ύπαρξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, που έχουμε σήμερα χωρίς οποιαδήποτε παραλλαγή αυτών στο παρόν ή στο μέλλον. Δυστυχώς για τις πολυεθνικές της διασκέδασης τα πράγματα δεν είναι έτσι. Ως μεσάζοντες ανάμεσα στο δημιουργό και στο κοινό του τέτοιοι σχηματισμοί λειτουργούσαν ως αλυσίδα διανομής των πνευματικών αγαθών στην κοινωνία. Ωστόσο, στην ψηφιακή εποχή οι υλικοί φορείς πνευματικών έργων μαζί με τους μεσάζοντες εξαϋλώνονται. Τα πάντα υπάρχουν και ανταλλάσσονται ψηφιακά χωρίς την αρνητική επίδραση του χωροχρόνου. Ο δίαυλος μεταξύ δημιουργού και κοινωνίας δεν είναι πλέον μόνο απρόσκοπτος αλλά και απόλυτα αμφίδρομος. Ήδη διαχέονται τρόποι διάθεσης πνευματικών έργων, που αμφισβητούν και αντιστρέφουν τελείως το θεσμό της πνευματικής ιδιοκτησίας φωνάζοντας «όλα ελεύθερα». Σήμερα λοιπόν είναι ρεαλιστικό να λέμε ότι μπορούμε να κάνουμε και χωρίς ιδιωτικά δικαιώματα στην πνευματική δημιουργία, χωρίς να φοβόμαστε ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν να δημιουργούν αλλά περιμένοντας ότι θα δημιουργούν και περισσότερο και καλύτερα.
Είναι λοιπόν έγκλημα το να μοιράζεσαι γνώση, πληροφορία και κουλτούρα? Κρινόμενο σε σύγκριση με τους υπάρχοντες δρακόντιους και μεροληπτικούς θεσμούς πνευματικής ιδιοκτησίας μάλλον πρέπει να θεωρείται προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και πράξη αντίστασης ενάντια σε μία άδικη συνθήκη. Κάμποσες εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων το κάνουν ήδη καθημερινά. Συνήθως όταν οι νομοθετικές επιλογές της κυριαρχίας έρχονται σε αντίθεση με το κοινό αίσθημα δικαιοσύνης, ακόμη και όπως αυτό κατασκευάζεται, τότε η επιβολή τους γίνεται καθαρά κατασταλτική. Αυτό συμβαίνει και σήμερα σε σχέση με τους νόμους πνευματικής ιδιοκτησίας ανά τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανυπακοή είναι μαζικότατη, η απαξία πράξεων μοιράσματος μηδαμινή και η ιδεολογικοποίηση της αντίστασης διαδεδομένη.
Η αναπροσαρμογή της κοσμοθεωρίας μας σε σχέση με την άυλη παραγωγή αγαθών πρέπει να είναι δεδομένη και να ανακτά τις ισορροπίες μεταξύ δημιουργού και κοινωνίας στις νέες συνθήκες.
Περισσότερα :
http://www.xainides.gr/interviews/lifoland.html
http://tpbeng.blogspot.com/
http://trial.thepiratebay.org/
http://en.wikipedia.org/wiki/Piratbyr%C3%A5n
http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7892073.stm
http://blog.wired.com/business/2009/03/the-pirate-bay.html
in_love_with_life 
20 Μαρτίου, 2009 στο 8:42 πμ |
Πολύ καλό άρθρο.
Θα το προβάλλω και στο δικό μου μπλόγκ
20 Μαρτίου, 2009 στο 12:07 μμ |
Σωστός.
20 Μαρτίου, 2009 στο 1:00 μμ |
Μπράβο ρε. Τελικά για αυτό σε είχα για κομμουνιστή. Είσαι πολύ καλός στις αναλύσεις σου.
20 Μαρτίου, 2009 στο 3:36 μμ |
Να προσθέσω ότι η online ανταλλαγή αρχείων καταργεί την ίδια την βάση της ανταλλακτικής αξίας του εν λόγω προϊόντος, η οποία είναι η σχετική σπανιότητα του αγαθού προς πώληση. Κανένας για παράδειγμα δεν πληρώνει για τον αέρα που αναπνέει γιατί υπάρχει σε αφθονία.
Έχουμε φτάσει λοιπόν σε ένα σημείο της ανθρώπινης ιστορίας που η τεχνολογία προσφέρει αφθονία σε αγαθά που δεν είναι άφθονα στη φύση. Είναι τελείως παράλογο ακόμα και με τους ίδιους τους όρους του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος να απαιτούν χρήματα για κάτι το οποίο δεν έχει ανταλλακτική αξία ή πιο σωστά που η ανταλλακτική του αξία είναι σχεδόν μηδενική.
Η επιστράτευση του νόμου για να δημιουργηθεί τεχνητή σπανιότητα για το αγαθό επιφορτίζει δημόσιους φορείς άρα και δημόσιο χρήμα, για να υπάρξει υπεραξία την οποία όμως θα καρπωθούν οι μέτοχοι της εταιρίας. Άλλη μία παραλλαγή του γνωστού μοτίβο, δημόσια δαπάνη, ιδιωτικά κέρδη.
20 Μαρτίου, 2009 στο 7:00 μμ |
Εξαιρετικό!
Γράφεις για την ουσία και όχι για τα τριγύρω και αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει ο καθένας στον εαυτό του.
Χειροπιαστά, επιστήμη δε νοείται υπό αυτό το καθεστώς και η τέχνη δε διαφέρει και πολύ από την επιστήμη. Πρόκειται για πνευματικά δημιουργήματα.
Και οι πατέντες την ίδια ζημιογόνα δουλειά κάνουν.
ΥΓ 1: Τα clickable links βοηθάν. People are lazy 🙂
ΥΓ 2: Εξαιρετικό ντοκυμανταίρ: http://stealthisfilm.com/Part2/ και έρχεται και αυτό της δίκης
24 Μαρτίου, 2009 στο 9:50 μμ |
@ karpidis
Που είσαι θηρίο; Δεν έχει βέβαια σημασία τι είναι ο καθένας αλλά δεν είχα πει ποτέ ότι δεν είμαι κομμουνιστής. Απλώς από αυτούς της 1ης διεθνούς, δηλαδή παλαιο-.
@george
Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η συνολική μνήμη και γνώση της ανθρωπότητας μπορεί να είναι ελεύθερα προσβάσιμη σε όλους. Αυτό που δεν έχουμε καταφέρει είναι να αποκτήσουμε το πολιτικό – οικονομικό σύστημα, για να έχουμε κάτι τέτοιο (και άλλα πολλά). Εκεί όμως που θα πρέπει να επικεντρώνεις εσύ και εγώ τα επιχειρήματά μας είναι στην υπόσκαψη του οικονομικού επιχειρήματος υπέρ της ΠΙ που φέρνει η κυριαρχία. Ο θεσμός της ΠΙ μπορεί να έρθει στα μέτρα των κοινωνιών τώρα, άμεσα, και όχι με την έλευση του κομμουνισμού και της αναρχίας, απελευθερώνοντας τεράστιους όγκους γνώσης προς όλους.
@vegas
Το είδα για το νέο ντοκυμανταίρ. Πατέντες κτλ θέτουν πάνω κάτω τα ίδια ζητήματα, έχουν όμως κάποιες μικρές διαφορές.
31 Μαρτίου, 2009 στο 3:55 μμ |
παιδιά νομίζω πως το πρόβλημα είναι πολύ περίπλοκο. Επειδή δε θέλω να παρεξηγηθώ, είμαι υπέρ της ελεύθερης ανταλλαγής αγαθών, δεν είμαι όμως υπέρ της υπερβολής. Δε θέλω να βλέπω πιτσιρικάδες που έχουν μάθει να τα αποκτούν όλα με ένα κλικ και τελικά, να τα απαξιώνουν. είναι περισσότερο θέμα σεβασμού των δημιουργών και του ιδρώτα τους, παρά οικονομικό. από τη μια συμφωνώ με την ελεύθερη χρήση κάποιων αγαθών, όμως όχι όλων, και σίγουρα όχι αυτών που είναι αγαθά πολυτελείας, με την οικονομική έννοια του όρου. γνώση? οκ. παιδεία? οκ. μουσική, παιχνίδια, ψυχαγωγικές ταινίες και άλλα δημιουργήματα που η μη απόκτησή τους δε μας στερεί τν εηπιβίωση, την ποιότητα ζωής και τις ίσες κοινωνικές ευκαιρίες, πρέπει να έχουν τίμημα γιατί είναι αποκλειστικά θέμα επιλογής και γούστου, όχι ανάγκης. το να δεις την τελευταία ταινία του τάδε, η να ακούσεις ο τελευταίο τραγούδι η να παίξεις το τάδε παιχνίδι είναι θέμα επιλογής. να επισημάνω πως πολλοί υποστηρικτές της ελεύθερης ανταλλαγής προϊόντων, ανταλάσσουν κυρίως προϊόντα που δε θα υπήρχαν χωρίς το οικονομικό κίνητρο και εξηγούμαι: ποιος ο λόγος να βγάλει κάποιος μια ταινία που ένας ήρωας τους δέρνει όλους επί μιάμιση ώρα, ποιός ο λόγος να βγάζει η χ τραγουδίστρια cd με 16 τραγούδια αγάπης κάθε χρόνο, που τα «εμπνεύστηκαν» 10 δημιουργοί μέσα σε 1 μήνα, ποιός ο λόγος να pushάρουν οι εταιρίες τόσο πολύ τα pc μας για να απολαύσουμε το τελειότερο παιχνίδι, ποιος ο λόγος να βελτιώνονται τα αντιυϊκά και τα firewall και κυρίως, ποιες οι πραγματικές ανάγκες που έχουμε εμείς σήμερα? επανέρχομαι στην αρχική μου πρόταση, δηλαδή πως το θέμα είναι περίπλοκο και εγώ δεν έχω λύση. Εξάλλου είμαι p2p χρήστης και το απολαμβάνω πλην όμως, καταλαβαίνω το υπερβολικό της όλης «ελευθερίας» και είμαι ανήσυχος για τις παγίδες που κρύβει, κυρίως για την επιβράβευση και τη στήριξη της προσπάθειας των δημιουργών και όχι των εταιριών.
31 Μαρτίου, 2009 στο 7:32 μμ |
εχει ακουστει οτι γινανε προσαγωγες ιδιωτων στους Αμπελοκηπους σημερα 31 μαρτη με προσχημα την χρηση p2p προγραμματων …Δεν εχει να κανει με απαγορευμενο υλικο αλλα με κανονικες ταινιες και μουσικες…κριτηριο ηταν η μεγαλη κινηση δεδομενων των εν λογω χρηστων.
Ενοειται οτι σπασανε το απορρητο για να δουνε σε ποιους ανηκουν οι ip.
Εχετε ακουσει κατι;
επιβεβαιωστε