Από το Δίκτυο για την Ψηφιακή Απελευθέρωση.
Στις 24 Αυγούστου 2012 και μετά από τρεις συναπτές ημέρες συνεδριάσεων πρωτοβάθμιο δικαστήριο ενόρκων του San Jose της Καλιφόρνιας απεφάνθη ότι η Samsung παραβίασε έξι (6) διπλώματα ευρεσιτεχνίας (εκλαϊκευμένα πατέντες) της Apple και υποχρέωσε την πρώτη να καταβάλει στη δεύτερη το ιλιγγιώδες ποσό των 1,049 δις $ ως αποζημίωση. Οι πατέντες της Apple, που απασχόλησαν τους ενόρκους, σχετίζονταν με λογισμικό και σχεδιασμό “έξυπνων” κινητών τηλεφώνων (smartphones) και φορητών Η/Υ (tablets). Είχαν δε τόσο εκτεταμένο περιεχόμενο, που είναι απορίας πως εξαρχής χορηγήθηκαν από το Γραφείο Πατεντών των ΗΠΑ (US Patent Office). Ενδεικτικά, οι έξι αυτές πατέντες καθιστούσαν ιδιωτική ιδιοκτησία της Apple, μεταξύ άλλων, κάθε δυνατότητα χρήσης χειρονομιών πάνω σε οθόνες αφής για τον προσανατολισμό (scrolling) και τη μεγέθυνση (zooming) του οπτικού πεδίου του χρήστη ή την επιλογή ψηφιακού περιεχομένου καθώς και το οβάλ και χωρίς γωνίες σχέδιο τέτοιων συσκευών ή την υποστήριξη από αυτές θέσης ενσωματωμένου μικροφώνου.
Η παραπάνω δικαστική απόφαση αποτελεί την πιο πρόσφατη και ίσως την πιο εντυπωσιακή μάχη ενός πολέμου πατεντών μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών κατασκευής υλισμικού / λογισμικού του πλανήτη γύρω από τις νέες χρυσοφόρες αγορές συσκευών τύπου smartphone και tablet. Πεδίο μάχης του πολέμου αυτού δεν είναι κάποιος συγκεκριμένος τόπος αλλά τα δικαστήρια όλων των χωρών, που έχουν ενταχθεί στον ΠΟΕ και έχουν, κατά συνέπεια, ενσωματώσει τη διεθνή σύμβαση TRIPs και τις λοιπές διεθνείς συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τις περιφράξεις των άυλων αγαθών. Οι στρατιές, που αναμετρώνται σε αυτό τον πόλεμο, δεν είναι τα συμβατικά κανόνια της βιομηχανικής εποχής αλλά ad hoc ομάδες δικηγόρων από τις μεγαλύτερες δικηγορικές εταιρείες της Νέας Υόρκης και του City του Λονδίνου, οι οποίοι δεν κρατούν καλάζνικοφ ή χειροβομβίδες αλλά δικόγραφα χιλιάδων σελίδων πυρηνικής ισχύος. Διακύβευμα του πολέμου αυτού δεν είναι κάποια σύνορα εθνών – κρατών αλλά το ποιος θα ελέγχει το παρόν και το μέλλον του πληροφορικού καπιταλισμού. Γι’ αυτό τον λόγο σε αυτό τον πόλεμο δεν υπάρχουν καλοί και κακοί, αφού ανεξάρτητα από την έκβαση των πολλαπλών του αναμετρήσεων ηττημένες θα είναι πάντα οι κοινωνίες στο μέτρο που οι περιφράξεις των κατακτήσεων του ανθρώπινου πνεύματος θα διευρύνονται.
Με τις πατέντες κάθε κράτος χορηγεί σε ιδιώτες το αποκλειστικό δικαίωμα να εκμεταλλεύονται οικονομικά για ορισμένο χρόνο την εφαρμογή μίας πρωτότυπης τεχνολογικής ιδέας και αναλαμβάνει να περιφρουρήσει το δικαίωμα αυτό με το σύστημα δικαιοσύνης, που διαθέτει. Κύρια αιτιολογία για τη θέσπιση του θεσμού είναι η ενίσχυση της τεχνολογικής προόδου μέσω της παροχής σε ιδιώτες οικονομικών κινήτρων για τεχνολογική έρευνα. Η παγκοσμιοποίηση τέτοιων θεσμών με διεθνείς συμβάσεις έχει δημιουργήσει ένα προστατευτικό πλέγμα τέτοιων ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων, την επιβολή του οποίου αναλαμβάνουν να εφαρμόσουν σε τοπικό επίπεδο οι επιμέρους κρατικοί σχηματισμοί. Εντούτοις, η ανθρώπινη δημιουργικότητα εκ φύσεως ανθεί σε περιβάλλοντα μοιράσματος και ελευθερίας. Και αυτό γιατί ιδανική για την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο είναι η ελεύθερη πρόσβαση και χρήση του υφιστάμενου επιπέδου της ανθρώπινης γνώσης και η ισότιμη και δημοκρατική συνεργασία μεταξύ των δημιουργών.
Το ταχύτατο πέρασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς από την εκβιομηχάνιση των περασμένων αιώνων στην πληροφορικοποίηση των τελευταίων δεκαετιών έχει μεταφέρει στο επίκεντρο της παραγωγής την ανθρώπινη δημιουργικότητα και τους μηχανισμούς της. Έτσι, τις υλικές περιφράξεις των δημόσιων γαιών που με την αιγίδα της κρατικής μηχανής γέννησαν τον βιομηχανικό καπιταλισμό του 18ου αιώνα έχουν διαδεχθεί οι νομικές περιφράξεις της κοινωνικά παραγόμενης γνώσης. Την ίδια ώρα το εργοστάσιο – κύτταρο της παραγωγής στον βιομηχανικό καπιταλισμό έχει χάσει την ισχύ του και στο επίκεντρο της παραγωγικής διαδικασίας έχει τοποθετηθεί η δικτυακά οργανωμένη πολυεθνική επιχείρηση της πληροφορικής οικονομίας. Παρ’ όλα αυτά, η λογική των ιδιωτικών περιφράξεων και η κορπορατίστικη / γραφειοκρατική δομή, που αποτελεί τη μέχρι τώρα μονολιθική απάντηση του πληροφορικού καπιταλισμού, φαίνεται ότι λειτουργεί πλέον ανασχετικά για την παραγωγή επιστημονικών ανακαλύψεων και τεχνολογικών εφευρέσεων. Ως αποτέλεσμα, στα περιθώρια του κυρίαρχου παραδείγματος προκύπτουν κοινωνικά αυτοοργανωμένες μορφές παραγωγής γνώσης, όπως το κίνημα ελεύθερου λογισμικού, που επενδύουν στις λογικές του μοιράσματος και του κοινόχρηστου χαρακτήρα του τελικού προϊόντος, οι οποίες αναμετρώνται ακόμη και επί ίσοις όροις με τις κορπορατίστικες μορφές παραγωγής ακριβώς στην τεχνολογική κόψη της νέας εποχής.
Ο παγκόσμιος πόλεμος πατεντών, που μαίνεται με όλη του τη δριμύτητα από το 2010 και έπειτα, στους οικονομικούς τομείς, που αποτελούν την ατμομηχανή του πληροφορικού καπιταλισμού, αποτελεί γλαφυρή ένδειξη για όλα τα παραπάνω. Ανεξάρτητα από την έκβασή του θα σημάνει λιγότερη ποικιλία προϊόντων / υπηρεσιών για τους καταναλωτές και ανάσχεση της τεχνολογικής προόδου, ενώ θα μεγενθύνει απεριόριστα τα ολιγοπώλια στις σχετικές παγκόσμιες αγορές. Η διαίσθηση άλλωστε ότι ο πόλεμος αυτός έχει πλέον ανοίξει το κουτί της Πανδώρας διαδίδεται όχι μόνο στις τάξεις των ακαδημαϊκών αλλά και των τεχνοκρατών – χαρακτών της παγκόσμιας πολιτικής. Στα πλαίσια αυτά ο Διεθνής Οργανισμός Τηλεπικοινωνίων (ITU) κάλεσε σε άτυπες διαβουλεύσεις τους εμπλεκόμενους παίκτες σε μία προσπάθεια να δοθούν λιγότερο δαπανηρές και πιο βιώσιμες λύσεις, ώστε να αποφευχθεί μία πιθανή ανάσχεση της παγκόσμιας πληροφορικής οικονομίας.
Φαίνεται πως οι παχιές αγελάδες της Silicon Valley πεθαίνουν, αυτές τουλάχιστον που έδιναν σε δύο παιδιά, τους Larry Page και Sergey Brin, τις ευκαιρίες να ανακαλύψουν μέσα στο γκαράζ τους έναν επαναστατικό λογισμικό κώδικα για μηχανές αναζήτησης και μέσα σε 12 χρόνια η ιδέα τους μέσω της Google να κατακτά τον κόσμο. Αυτό που επικρατεί παντού είναι η ανάσχεση των νέων δυνάμεων από τις παλιές σχέσεις παραγωγής με φυγόκεντρες τάσεις σε σχέση με το κυρίαρχο παράδειγμα. Οι αντιφάσεις του σύγχρονου πληροφορικού καπιταλισμού μας δίνουν μαθήματα για το πως πρέπει εμείς να αντιμετωπίσουμε θεσμούς περιφράξεων, όπως οι πατέντες, ποια πρέπει να είναι η θέση της κοινωνικής αυτοοργάνωσης στην παραγωγή της γνώσης, πως πρέπει να διευρύνουμε τα κοινά της γενικής διανοίας και πως θα πρέπει να επανεπενδύσουμε στο ελεύθερο, δημόσιο και κοινωνικό, παίρνοντας αποστάσεις από τον κρατικό / ιδιωτικό διπολισμό του παλαιού κόσμου. Στις εγχώριες συνθήκες κρίσης και κοινωνικής διάλυσης, όπου οι υλικοί κοινωνικοί πόροι στενεύουν δραματικά, αντίστοιχες πρέπει να είναι και οι στοχεύσεις των απελευθερωτικών κινημάτων, για να τεθούν οι βάσεις ώστε στη χώρα μας να παραχθεί ένα άλλο παράδειγμα προηγμένης πληροφορικής οικονομίας πέρα από τον καπιταλισμό.
in_love_with_life 
Σχολιάστε