Απαλλοτρίωση Κάθε Ιδιοκτησίας στη Γνώση

Ζούμε την ψηφιακή εποχή. Την εποχή που αναδύεται ο συλλογικός εγκέφαλος της ανθρωπότητας, το διαδίκτυο. Σε αυτόν βρίσκεται αποθηκευμένο το σύνολο της γνώσης, της πληροφορίας και της κουλτούρας, που έχει συλλέξει ο άνθρωπος ανά τους αιώνες.

Διαθέτουμε την τεχνολογική δυνατότητα να καταστήσουμε τη συλλογική γνώση και μνήμη της ανθρωπότητας προσβάσιμη χωρίς τοπικούς, χρονικούς ή άλλους περιορισμούς κατά ίσο τρόπο και σε όλους τους ανθρώπους. Δε διαθέτουμε ακόμη το πολιτικοοικονομικό σύστημα, για να το καταφέρουμε αυτό. Η πολιτικοοικονομική λοιπόν πραγματικότητα στέκεται εμπόδιο στην πραγμάτωση της τεχνολογικής δυνατότητας και στη συνολική ανθρώπινη πρόοδο.

Η κοινωνία της πληροφορίας, όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται η ψηφιακή κοινωνία γνώσης, πληροφορίας και κουλτούρας των ανθρώπων, διέπεται από συγκεκριμένους νομικούς κανόνες, οι οποίοι καθιστούν τα άυλα και από τη φύση τους απεριόριστα αγαθά τεχνιέντως και ενάντια στους φυσικούς κανόνες πεπερασμένα. Ενώ δηλαδή το μοίρασμα μίας ιδέας μεταξύ δύο ανθρώπων, σε αντίθεση με το μοίρασμα ενός μήλου, δεν προκαλεί μείωση, υποβάθμιση ή άλλου είδους μεταβολή στην ιδέα, ο κανονιστικός περιορισμός στην ελευθερία να μοιράζεσαι ιδέες τις καθιστά με τεχνητό τρόπο πεπερασμένα αγαθά. Αφού λοιπόν βάζουν εμπόδια στην απόλαυσή των ιδεών, οι νομικοί αυτοί κανόνες καθορίζουν το ποιος έχει τον έλεγχο και ποιος έχει την πρόσβαση στα άυλα αγαθά και τελικά δημιουργούν εξουσιαστικές σχέσεις μέσα στην κοινωνία της πληροφορίας και κρίνουν αποφασιστικά την πολιτική της οικονομία.

Οι κανόνες αυτοί ονομάζονται Δίκαιο Διανοητικής Ιδιοκτησίας και έχουν παγκόσμια εμβέλεια. Εποπτεύονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, καθορίζονται και υπαγορεύονται σε αυτούς από τα μεγάλα κονσόρτια πολυεθνικών εταιρειών των οικονομικών κλάδων της ψυχαγωγίας, της πληροφορικής, των ΜΜΕ κτλ. και επιβάλλονται κατά τόπους σε όλο τον πλανήτη από τα κράτη και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς τους.

Οι κανόνες αυτοί έχουν δομική σχέση με το καπιταλιστικό σύστημα στη σημερινή μετεξελιχθείσα μορφή του και συγκεκριμένο σκοπό στην ψηφιακή εποχή. Εφαρμόζοντας δικαιώματα ιδιοκτησίας πάνω στη γνώση, την πληροφορία και την κουλτούρα, τις μετατρέπουν, νομικά και από άποψη καταστολής τουλάχιστον, από άυλες και αχαλίνωτες οντότητες στα μυαλά των ανθρώπων σε εμπορεύσιμα προϊόντα. Έτσι επιτρέπουν την οικονομική και βιομηχανική τους εκμετάλλευση από το κεφάλαιο και την αναπαραγωγή των εξουσιαστικών σχέσεων παραγωγής και στην κοινωνία της πληροφορίας.

Από την σκοπιά της μαρξιστικής θεωρίας η ανάλυση του φαινομένου είναι ενδιαφέρουσα αλλά ελλειπτική. Ο δημιουργός-εργαζόμενος, που αναγκάζεται να παραχωρήσει τα δικαιώματα από το πνευματικό του έργο στον εργοδότη του εξαιτίας της μεταξύ τους εξουσιαστικής σχέσεως εργασίας, ο δημιουργός-καλλιτέχνης, που αναγκάζεται να παραχωρήσει τα δικαιώματα από το πνευματικό του έργο στην εταιρεία εκμετάλλευσης εξαιτίας της μεταξύ τους εξουσιαστικής σχέσεως εξάρτησης, δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τον εργάτη, που αναγκάζεται να πουλά την εργασία του στο κεφάλαιο. Αυτό που αλλάζει όμως είναι η οικονομική υπεραξία, που αντλεί το κεφάλαιο, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη στην περίπτωση των άυλων αγαθών. Ο λόγος όμως αυτής της διαφοράς δεν εξηγείται μόνο με οικονομικούς αλλά και με πολιτικοκοινωνικούς όρους.

Από τη σκοπιά της αναρχικής λοιπόν σκέψης, η ανάλυση του φαινομένου φανερώνει και νέες πτυχές. Η γνώση, η πληροφορία και η κουλτούρα αποτελούν από τη φύση τους αγαθά κεντρικής σημασίας σε μία κοινωνία, ο έλεγχος πάνω στα οποία συνεπάγεται και έλεγχο στην ίδια την κοινωνία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όποιον τυχόν έλεγχο σε υλικά αγαθά. Επιπλέον, τα άυλα αγαθά χτίζονται πάντα πάνω σε προϋπάρχουσες κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος με αποτέλεσμα η επιβολή δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στη γνώση, την πληροφορία και την κουλτούρα κάθε εποχής να προσδίδει τη δυνατότητα εξουσίασης της πορείας των μελλοντικών ανθρώπινων κατακτήσεων. Συνεπώς, ο έλεγχος στα άυλα αγαθά της κοινωνίας συνεπάγεται και έλεγχο στο παρόν και το μέλλον της κοινωνίας.

Ο αφορισμός ότι η γνώση είναι δύναμη δεν είναι άρα λογοπαίγνιο. Ο έλεγχος στη γνώση, την πληροφορία και την κουλτούρα καθορίζει το τώρα και το αύριο της ύπαρξής μας και αποτελεί κεντρικό σημείο στη μάχη, για να σπάσουμε τα δεσμά αυτού του εξουσιαστικού κόσμου. Η απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας στη γνώση είναι λοιπόν αγώνας για απελευθέρωση του ανθρώπου και κοινωνική πρόοδο.